Anketu o korišćenju javnih usluga i javnom integritetu inicirala je Kancelarija Ujedinjenih nacija za drogu i kriminal (United Nations Office on Drugs and Crime – UNODC), a njeno sprovođenje u Republici Srbiji realizovao je Republički zavod za statistiku.
Cilj ove ankete bio je prikupljanje informacija o iskustvima građana u korišćenju javnih usluga, o integritetu javnih i državnih službenika i zadovoljstvu kvalitetom dobijenih usluga, kao i potreba da se objektivno procene oblici korupcije i kriminala s kojima je suočena najšira populacija. Fokus ovog istraživanja bio je na percepciji i iskustvu ispitanika u korišćenju javnih usluga.
Kako bi se omogućila uporedivost rezultata istraživanja u zemljama Zapadnog Balkana, isti upitnik i metodologija istraživanja (definisani od strane Kancelarije Ujedinjenih nacija za drogu i kriminal) primenjeni su i u drugim zemljama regiona.
Anketa je sprovedena na teritoriji Republike Srbije (bez AP Kosovo i Metohija), na reprezentativnom uzorku od 3.000 domaćinstava, odnosno lica, u periodu od 24. juna do 12. jula 2010. godine. Sprovedena je putem metode direktnog intervjua (lice u lice) i bila je anonimna. Ciljna grupa bila su lica starosti 18–64 godine.
Glavni rezultati istraživanja
Po mišljenju građana, najznačajniji problemi s kojima se Srbija danas suočava su
- nezaposlenost (32%),
- siromaštvo i nizak standard (26,4%),
- korupcija (17,1%),
- rad Vlade (13,5%),
- kriminal i nedovoljna bezbednost (5,5%).
Nasuprot visokoj percepciji rasprostranjenosti korupcije u određenim ustanovama/sektorima, 8,1% stanovnika starosti od 18–64 godine imalo je iskustva sa korupcijom u poslednjih 12 meseci, tj. moralo je da da poklon, uzvrati uslugu ili da da novac nekome od državnih službenika, lično ili preko posrednika.
Lica koja su imala iskustvo sa korupcijom (8,1%) mito su najčešće davala lekarima (54,8%), policiji (38,5%), medicinskim sestrama (25,7%), službenicima katastra (15,5%).
U većini slučajeva (56,1%) građani sami nude novac, poklon ili protivuslugu državnom službeniku, a najčešće s ciljem ubrzavanja procedure (33,8%), završetka procedure (18,2%) i dobijanja boljeg tretmana (18,1%).
Kao vrsta mita najčešće se daju novac (52,2%) i hrana (33,6%).
Prosečna vrednost mita datog u novcu (u poslednjih godinu dana referentnog perioda) iznosi 15.330 dinara. U gotovo polovini slučajeva (49%) prosečna vrednost mita datog u novcu iznosila je do 5.000 dinara.
Građani koji su imali iskustva sa korupcijom te slučajeve nisu prijavili iz razloga što smatraju da je to beskorisno i da niko ne bi mario (35,8%), ili smatraju da je poklon znak zahvalnosti (28,1%).
Poređenje sa rezultatima zemalja u regionu
Od ukupnog broja lica koja su imala kontakt sa nekim državnim službenicima u poslednjih 12 meseci, 9,3% imalo je iskustva sa korupcijom, što je ispod proseka regiona (12,5%). Ovaj procenat u Bosni i Hercegovini iznosi 20,7%, Albaniji 19,3%, Hrvatskoj 11,2%, Crnoj Gori 9,7%. U Makedoniji ovaj procenat iznosi 6,2%.
Drugi oblici korupcije
6,8% stanovnika uzrasta 18–64 godine izjavilo je da je pre poslednjih republičkih/opštinskih izbora od njih tražen glas za neku političku stranku u zamenu za uslugu, novac ili poklon.
